بررسی عوامل اقتصادی – اجتماعی مؤثر بر امید به زندگی در ایران

امید به زندگی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت و برآیند عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و ... است. شاخص‌های سلامت و در رأس آنها امید به زندگی بر مسائل مهمی نظیر رشد اقتصادی و سرمایه انسانی تأثیر چشمگیری دارند. از این‌رو پژوهش حاضر به شناسایی عوامل مؤثر بر امید زندگی در ایران طی سال‌های (1387–1351) می‌پردازد. به‌منظور تأمین هدف پژوهش، از روش خودتوضیحی با وقفه‌های توزیعی (ARDL) و نرم‌افزار Microfit 4.1 استفاده شده است. داده‌های مورد نیاز از سالنامه‌های آماری موجود در درگاه ملی آمار، داده‌های موجود در درگاه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و داده‌های بانک جهانی استخراج شده‌اند. نتایج تخمین نشان می‌دهد که در بلندمدت نرخ شهرنشینی، نرخ بی‌سوادی و سرانه مخارج مصرف دخانیات اثر منفی (ضرایب به دست آمده متغیرهای مذکور به‌ترتیب عبارتند از: 81/18-، 83/4- و 042/0-) و درآمد سرانه و سرانه مخارج رفاه اجتماعی دولت اثر مثبت (ضرایب به‌دست آمده متغیرهای مذکور به‌ترتیب عبارتند از: 065/0 و 037/0) بر امید به زندگی داشته‌اند. اما سرانه مخارج بهداشتی دولت اثر معناداری بر برون‌داد سلامت جامعه بر جای نگذاشته است. به‌نظر می‌رسد تخصیص نامناسب بودجه در بخش بهداشت و سهم کم بودجه بهداشتی از تولید ناخالص داخلی، دلایل نتیجه اخیر باشند.